Στις 24 Μαίου 1956, ο Lohengrin Filipello παρουσιάζει στο Λουγκάνο της Ελβετίας τον πρώτο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision με τη συμμετοχή 7 χωρών. Το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η διοργανώτρια Ελβετία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία θα λάβουν μέρος στο διαγωνισμό αυτό, που σκοπός του είναι να φέρει κοντά και να ισχυροποιήσει τις σχέσεις μεταξύ των λαών της ρημαγμένης από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο Ευρώπης. Η ιδέα πίσω από αυτό το μεγαλόπνοο σχέδιο που μετράει αισίως 65 χρόνια ζωής αποτέλεσε το Φεστιβάλ Τραγουδιού του Σαν Ρέμο.
Το Φεστιβάλ Τραγουδιού του Σαν Ρέμο
Το Σαν Ρέμο, γνωστή και ως πόλη των λουλουδιών, είναι μια μικρή πόλη της βορειοδυτικής Ιταλίας με πληθυσμό περίπου στις 55.000. Αν και ιδρύθηκε κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, η φήμη της σε παγκόσμιο επίπεδο απογειώθηκε μέσω του γνωστού ομώνυμου Φεστιβάλ Τραγουδιού.
Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μία από τις προτάσεις για την αναζωογόνηση της οικονομίας και τη φήμη του Σαν Ρέμο ήταν να δημιουργηθεί ένα ετήσιο μουσικό φεστιβάλ που θα πραγματοποιηθεί στην πόλη. Πρωτεργάτες του φεστιβάλ ήταν ο Piero Bussetti, διαχειριστής του καζίνο της πόλης και ο Giulio Razzi, διευθυντής της ορχήστρας της RAI.
- 1951-1960 – Η απαρχή
Στις 29,30 και 31 Ιανουαρίου 1951, το πρώτο φεστιβάλ του Σαν Ρέμο παίρνει σάρκα και οστά. Το καζίνο του Σαν Ρέμο ανοίγει τις πύλες του και υποδέχεται το Nunzio Filogamo, ο οποίος εκτελεί χρέη παρουσιαστή, το μαέστρο Cinico Angelini και τη Nilla Pizzi, τον Achille Togliani και το ντουέτο Duo Fasano (Dina και Terzina Fasano), οι οποίοι και ερμηνεύουν τα 20 συνολικά τραγούδια που διαγωνίζονται τις τρεις βραδιές. Τη μετάδοση του φεστιβάλ αναλαμβάνει το ραδιόφωνο της RAI, ενώ από το 1955 το φεστιβάλ μεταδίδεται και τηλεοπτικά. Πρώτη νικήτρια του Φεστιβάλ Τραγουδιού του Σαν Ρέμο αναδεικνύεται η Nina Pizzi με το τραγούδι Grazie dei fiori (Ευχαριστώ για τα λουλούδια).
Ερωτικές διαμάχες για τα μάτια της Nilla Pizzi, κατηγορίες για την αυθεντικότητα τραγουδιών, κατηγορίες από την αριστερά για την αναπόληση του φασισμού (για αυτό το λόγο κατηγορήθηκε το τραγούδι Vecchio Scarpone), συλλήψεις ένθερμων υποστηρικτών της Nilla Pizii, οι οποίοι αντιδρούσαν στον αποκλεισμό της από το διαγωνισμό του 1954, αποκλεισμοί τραγουδιών (χαρακτηριστικό παράδειγμα ο αποκλεισμός του “La cosa più bella” των Carla Boni and Tonina Torrielli το 1957), και φυσικά το εμβληματικό Nel blu dipinto di blu(Volare), ίσως το πιο αναγνωρίσιμο τραγούδι στην ιστορία του διαγωνισμού της Eurovision, χαρακτηρίζουν αυτή τη δεκαετία. Στα αξιοσημείωτα επίσης, είναι η καθιέρωση από το 1953 της ερμηνείας κάθε τραγουδιού από δύο ερμηνευτές. Ο κανονισμός αυτός έμεινε αναλλοίωτος μέχρι και το 1971, με μοναδική εξαίρεση το 1956. Τέλος, να σημειώσουμε ότι από το 1957 μέχρι και το 1994 η RAI εγκαταλείπει τη διοργάνωση του Φεστιβάλ.
Οι νικητές της Πρώτης Δεκαετίας:
- 1961-1970 – Η έκρηξη
Το 1961 σηματοδοτεί την πρώτη μεγάλη αλλαγή στο φεστιβάλ. Οι βραδιές αυξάνονται από τρείς σε τέσσερις, και η ολοκλήρωση του φεστιβάλ γίνεται σε περισσότερα των ενός σαββατοκύριακων. Παράλληλα η παρουσίαση είναι γένους θηλυκού με τις Lilli Lembo και Giuliana Calandra να αναλαμβάνουν αυτό το ρόλο. Έπρεπε να περάσουν 25 χρόνια για να δούμε γυναίκα στο ρόλο της παρουσιάστριας και τη Loretta Goggi το 1986. Το “Addio…Addio…” των Domenico Modugno και Claudio Villa που σημείωσε διεθνή επιτυχία, η νίκη της Gigliola Cinquetti το 1964 με το “Non ho l’età (per amarti)“, η οποία μετέπειτα χάρισε στη γειτονική χώρα την πρώτη της νίκη στο διαγωνισμό της Eurovision, η συνύπαρξη επί σκηνής Ιταλών και ξένων ερμηνευτών, η ένταξη συγκροτημάτων ανάμεσα στους διαγωνιζόμενους, οι έντονες διαμαρτυρίες για την κλιματική αλλαγή που έλαβαν χώρα το 1968 είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά γεγονότα της δεκαετίας. Αναμφισβήτητα, το θλιβερό συμβάν που έλαβε χώρα το 1967 αξίζει να μνημονευτεί. Ο Luigi Tenco, ένα από τα μεγάλα φαβορί εκείνης της χρονιάς με το “Ciao amore, ciao” το οποίο ερμήνευσε με τη Dalida, μην αντέχοντας το βάρος της αποτυχίας έδωσε τέλος στη ζωή του, σε μια υπόθεση η οποία έκλεισε οριστικά το 2006 από τις αστυνομικές αρχές.
Οι νικητές της Δεύτερης Δεκαετίας:
- 1971-1980 – Η κρίση και η ανάκαμψη
Η δεκαετία του ’70 ξεκινάει με αρκετή ποιότητα, το ιταλικό κοινό, όμως, γυρνάει την πλάτη στο Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο. Η τάση αυτή αποτυπώνεται και στην αντιμετώπιση που δείχνει η κρατική τηλεόραση προς το φεστιβάλ, επιλέγοντας να μεταδώσει μόνο τις τελικές βραδιές κάθε χρονιάς. Το 1975 το Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο έχει πιάσει κυριολεκτικά πάτο, με το διαγωνισμό εκείνο να θεωρείται μέχρι και σήμερα ο χειρότερος από καταβολής του φεστιβάλ. Από το 1977 και στο εξής η τηλεοπτική μετάδοση αποκτά χρώμα αφήνοντας στο χρονοντούλαπο της ιστορίας το ασπρόμαυρο παρελθόν.
Το θέατρο Ariston είναι ο νέος χώρος που φιλοξενεί μέχρι και σήμερα το φεστιβάλ, με μοναδική εξαίρεση το 1990, παίρνοντας τη θέση του καζίνο της πόλης, χώρο στο οποίο διοργανωνόταν το φεστιβάλ μέχρι τότε. Η δεκαετία ολοκληρώνεται με τον Toto Cutugno (Eurovision 1990) να κερδίζει την πρώτη θέση το 1980 με το τραγούδι “Solo noi”.
Οι νικητές της Τρίτης Δεκαετίας:
- 1981-1990 – Η επανεκκίνηση
Η επανεκκίνηση του φεστιβάλ είναι γεγονός. Η RAI αποφασίζει να δώσει πίσω τη χαμένη αίγλη μεταδίδοντας τηλεοπτικά πλέον όλες τις βραδιές του φεστιβάλ και μάλιστα για πρώτη φορά στην ιστορία ζωντανά. Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, το 1982 έχουμε την πρώτη ζωντανή δορυφορική σύνδεση με τους Bee Gees οι οποίοι εμφανίζονται σε μια guest εμφάνιση στο φεστιβάλ ζωντανά από τη Νέα Υόρκη. Από αυτή τη χρονιά απονέμεται και το βραβείο της κριτικής επιτροπής με πρώτη νικήτρια τη Mia Martini (Eurovision 1977, 1992).
Χρονιά σταθμό αποτελεί το 1987. Για πρώτη φορά έχουμε την εισαγωγή της ξεχωριστής κατηγορίας “Nuove proposte” στην οποία συμμετέχουν αποκλειστικά νέοι καλλιτέχνες. Πρώτος νικητής της νέας αυτής κατηγορίας είναι ο Michele Zarrillo με το τραγούδι “La notte dei pensieri”. Βέβαια, το βραβείο στους πρωτοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες δίνεται ήδη από το 1984, οι καλλιτέχνες όμως διαγωνίζονται κανονικά για το μεγάλο βραβείο. Πρώτος νικητής του του βραβείου πρωτοεμφανιζόμενου καλλιτέχνη, ο Eros Ramazotti με το τραγούδι “Terra promessa”. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1987 τα νούμερα τηλεθέασης του φεστιβάλ ανήλθαν σε 77.50% τη βραδιά του τελικού σημειώνοντας ρεκόρ, το οποίο διατηρείται μέχρι και σήμερα. Η δεκαετία ολοκληρώνεται στην Αγορά των Λουλουδιών του Σαν Ρέμο, η οποία φιλοξενεί την τεσσαρακοστή έκδοση του Φεστιβάλ και τον τελικό με τη δεύτερη υψηλότερη τηλεθέαση όλων των εποχών. Νικητές της βραδιάς οι Pooh με το “Uomini soli” την παράσταση όμως θα κλέψει το ντουέτο του Toto Cutugno με τον Ray Charles,το οποίο θα αποσπάσει πεντάλεπτο χειροκρότημα από όλη την αίθουσα.
Οι νικητές της Τέταρτης Δεκαετίας:
- 1991-2000 – Το γεγονός
Το ανακαινισμένο θέατρο Ariston ανοίγει τις πύλες του να υποδεχτεί ξανά το Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο. Την παρουσίαση του αναλαμβάνει ο καταξιωμένος Pippo Baudo χαρίζοντας στο φεστιβάλ ένα νέο αέρα, αναλαμβάνοντας παράλληλα και την καλλιτεχνική διεύθυνση. Η σκηνή του θεάτρου θα υποδεχτεί μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της ιταλικής μουσικής σκηνής. Η Laura Pausini, ο Nek, ο Andrea Bocelli, η Giorgia είναι μόνο μερικά από αυτά. Από το 1995 και εφεξής, το φεστιβάλ αποτελείται από πέντε βραδιές, παίρνοντας τη σημερινή μορφή. Η δεύτερη βραδιά του Φεστιβάλ εκείνη τη χρονιά θα σημειώσει ρεκόρ θεατών με 18,389,000 θεατές να βρίσκονται στο θέατρο. Από το 1996 το βραβείο της κριτικής επιτροπής μετονομάζεται σε Βραβείο Mia Martini, σαν φόρο τιμής για την πρώτη νικήτρια αυτού, η οποία πέθανε αναπάντεχα την προηγούμενη χρονιά.
Οι νικητές της Πέμπτης Δεκαετίας:
- 2001-2010 – Οι τηλεοπτικοί αστέρες
Ο νέος αιώνας βρίσκει την αφρόκρεμα των παρουσιαστών της ιταλικής τηλεόρασης να συμμετέχουν στο Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο. Raffaella Carrà, Pippo Baudo, Simona Ventura, Giorgio Panariello, Paolo Bonolis και Antonella Clerici θα διευθύνουν το σόου. Η ψηφιοποίηση της εποχής θα επιφέρει μεγάλες αλλαγές τόσο στη μουσική βιομηχανία, με τους μουσικούς δίσκους να αντικαθίστανται από τις ψηφιακές παραγωγές των τραγουδιών, αλλά και στο ίδιο το φεστιβάλ. Ως αποτέλεσμα αυτού, η ανάδειξη του Marco Masini το 2004 ως νικητή με το τραγούδι “L’uomo volante” να γίνει αποκλειστικά με τη χρήση televoting, σε μια χρονιά που τα νούμερα τηλεθέασης του φεστιβάλ ήταν άκρως απογοητευτικά. Εκείνη ήταν και η μοναδική χρονιά από το 1984 που δεν υπήρχε διάκριση μεταξύ των καλλιτεχνών σε κατηγορίες (Campioni και Nuove Proposte).
Στην προσπάθεια επαναφοράς του ενδιαφέροντος στο ιταλικό κοινό, οι καλλιτεχνικοί διευθυντές Paolo Bonolis and Gianmarco Mazz χωρίζουν τους καλλιτέχνες σε πέντε κατηγορίες (Άνδρες, Γυναίκες, Συγκροτήματα, Κλασικοί, Νέοι), ενώ κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ οι καλλιτέχνες που συγκεντρώνουν τις χαμηλότερες βαθμολογίες αποκλείονται από τη συνέχεια. Το φορμάτ αυτό θα αντέξει μόνο δύο χρόνια. Ακροβατώντας μεταξύ καινοτόμων αλλαγών και χαμηλών ποσοστών τηλεθέασης, το φεστιβάλ του Σαν Ρέμο βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής για τη συμμετοχή του Povia, “Luca era gay”, η οποία ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων από τη LGBT κοινότητα για το νόημα των στίχων του. Για την ιστορία το τραγούδι κατέληξε στη δεύτερη θέση το 2009.
Οι νικητές της Έκτης Δεκαετίας:
- 2011-2020 – Η χρυσή εποχή
Η απόφαση της Ιταλίας να επανέλθει στο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision το 2011, συνδέοντας μάλιστα άμεσα την εκπροσώπηση της χώρας με το Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο, δίνει νέα πνοή και νέο ενδιαφέρον σε αυτό. Ο Raphael Gualazzi, ο οποίος θα νικήσει στην κατηγορία των νέων καλλιτεχνών θα εκπροσωπήσει τη χώρα στο διαγωνισμό της Eurovision που θα φιλοξενηθεί στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας και θα φέρει με το “Madness of Love” τη δεύτερη θέση για την Ιταλία. H Nina Zilli, o Marco Mengoni, η Emma, οι Il Volo, η Francesca Michielin, ο Francesco Gabbani, ο Ermal Meta με το Fabrizio Moro και ο Mahmood θα αναδειχτούν μέσα από το Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο, θα εκπροσωπήσουν την Ιταλία στο διαγωνισμό της Eurovision και οι περισσότεροι από αυτούς θα χαρίσουν στη γειτονική χώρα μερικά πολύ καλά πλασαρίσματα. Νικητής του 70ου Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο, ο Diodato, του οποίου το “Fai rumore” θα γίνει ύμνος ανάμεσα στους Ιταλούς κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι νικητές της Έβδομης Δεκαετίας:
- Σαν Ρέμο και Eurovision
Όπως αναφέραμε, η ιδέα πίσω από το διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision αποτέλεσε το Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο. Οι Ιταλοί υποστηρίζοντας την ανώτερη ποιότητα του εγχώριου φεστιβάλ, αποχώρησαν από το διαγωνισμό της Eurovision ουκ ολίγες φορές με αποκορύφωμα την δεκατετράχρονη απουσία τους από το 1997 έως και το 2011 όταν και επέστρεψαν μεγαλοπρεπώς. Στις 45 συμμετοχές της Ιταλίας στο διαγωνισμό της Eurovision, το φεστιβάλ του Σαν Ρέμο ήταν τις περισσότερες φορές άρρηκτα συνδεδεμένο με τη Eurovision. Από το 1956 ως το 1966, το 1972 και το 1997 το νικητήριο τραγούδι οριζόταν ως η ιταλική συμμετοχή για την Eurovision, ενώ από το 2011 και μέχρι σήμερα, οι περισσότερες συμμετοχές της χώρας προέρχονται μέσα από το Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο.
- Σαν Ρέμο 2021
Το φετινό φεστιβάλ του Σαν Ρέμο βαδίζει αισίως στην όγδοη δεκαετία της ύπαρξης του. Η φετινή ιδιαίτερη έκδοση θα διεξαχθεί από τις 2 έως και τις 6 Μαρτίου. Ο Amadeus θα επαναλάβει το ρόλο του ως μαέστρος και καλλιτεχνικός διευθυντής για το φεστιβάλ του 2021 ενώ θα στην παρουσίαση θα έχει συμπράξει με τον Rosario Fiorello.
Οι 26 καλλιτέχνες που θα διεκδικήσουν το βραβείο του Φεστιβάλ και παράλληλα το χρυσό εισιτήριο για το Ρότερνταμ της Ολλανδίας και τον 65ο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision είναι οι:
Francesco renga – Quando trovote
Coma Cosa – Fiamme Negli Occhi
Gaia – Cuore amaro
Irama – La genesi del tuo colore
Fulminacci – Santa Marinella
Madame – Voce
Willie Peyote – Mai dire mai (la locura)
Orietta Berti – Quando ti sei innamorato
Ermal Meta – Un milione di cose da dirti
Fasma – Parlami
Arisa – Potevi fare di più
Gio Evan – Arnica
Måneskin – Zitti e buoni
Malika Ayane – Ti piace così
Aiello – Ora
Max Gazzè feat. La Triofluoperazina Monstery Band – Il farmacista
Ghemon – Momento perfetto
La Rappresentante di Lista – Amare
Noemi – Glicine
Random – Torno a te
Colapesce feat. Dimartino – Musica leggerissima
Annalisa – Dieci
Bugo – E invece sì
Lo stato sociale – Combact Pop
Extraliscio / Davide Toffolo – Bianca luce nera
Fedez / Francesca Michielin – Chiamami per nome
Ανάμεσα στους 26 καλλιτέχνες βρίσκεται ο επόμενος νικητής του Σαν Ρέμο και πιθανότατα ο επόμενος εκπρόσωπος της Ιταλίας στο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision.
Πηγή: Musicpress.gr